Hoogtepunten Dutch Meteor Society #deze pagina is nog under construction#
1979
14 april 1979. Oprichting van de Dutch Meteor Society door Hans Betlem en Rudolf Veltman. Het idee was: minder praten en vergaderen en meer doen. Gedurende enkele tientallen jaren fungeerde de Dutch Meteor Society als een informele vereniging zonder bestuur. Het concept sprak veel meteoorwaarnemers aan en het aantal waarnemers groeide snel. Bij de start van de Dutch Meteor Society verscheen het eerste nummer van ons blad Radiant, aanvankelijk (zelf) gestencild.
1980
De eerste buitenlandse expeditie om een meteorenregen waar te nemen. De gunstige verschijning van de Perseïden in 1980 werd door een aantal waarnemers waargenomen in de Zwitserse Alpen. Door de schone en heldere lucht werden gegevens van vele honderden meteoren verzameld door een Nederlands-Belgisch team.
1980
Op 10 oktober 1980 werd de eerste bijeenkomst van DMS waarnemers georganiseerd in het Kamerlingh Onnes Laboratorium van de Rijksuniversiteit Leiden. Eerstejaars sterrenkunde student Peter Jenniskens maakte bij die gelegenheid kennis met het waarnemen van meteoren en de mensen achter de Dutch Meteor Society. Hij zou later van het meteooronderzoek zijn professionele levenswerk maken.
1981
Techneuten binnen de Dutch Meteor Society verdiepten zich in de mogelijkheden van fotomultipliërs en toepassingen voor het meteooronderzoek. In de zomer van 1981 werd het eerste PMT toestel in gebruik genomen waarmee tijdstippen van heldere vuurbollen konden worden vastgelegd.
In het najaar van 1981 werd de eerste all-sky automaat in gebruik genomen. Het toestel EN92 werd ingezet vanuit het Limburgse Elsloo. Het toestel bestond uit een mechanisch geautomatiseerde Zenit camera, voorzien van een groothoeklens met een zogenaamde fish-eye adapter. Het was het begin van het hedendaagse geautomatiseerde all-sky netwerk.
In november 1981 vond de kennismaking plaats met de professionele meteoorastronomen te Ondrejov, toenmalig Tsjecho-Slowakije. De nestor van het professionele meteooronderzoek, Zdenek Ceplecha zou tot zijn overlijden in 2009 onze ondersteuning en vraagbaak zijn. Vanaf 1981 maken wij ook gebruik van (de opvolgers van) het door hem ontwikkelde FIRBAL programma voor berekeningen van meteoorbanen en trajecten.
1982
Vanaf 1982 komt het fotografisch meteooronderzoek in een stroomversnelling: de start van het DMS Small Camera Network. Op een groot aantal posten worden grote camerabatterijen ingezet, gemotiveerd door de nauwkeurige resultaten die het het FIRBAL programma verkregen worden. DMS bouwt een wereldnaam op met zijn fotografisch werk.
1983
De Dutch Meteor Society ontwikkelt en gebruikt een tweekanaals fotomultipliër systeem waarmee camera’s bij het verschijnen van een vuurbol razendsnel geopend worden.
De gestabiliseerde hoogspanningsvoeding van 2500 volt werd in eigen beheer ontwikkeld en gebouwd. Het systeem werd later meer en meer ingezet voor de registratie van lichtcurven van heldere vuurbollen in het ultraviolet en in de Na-D lijn.
Het project werd mede mogelijk gemaakt door de Philips subsidiecomissie die een roodgevoelige fotomultipliër beschikbaar stelde.
Het systeem is tot in de jaren negentig in gebruik gebleven toen gevoelige videocamera’s in combinatie met beeldversterkers de rol van fotomultipliërs over ging nemen.
1984
Voor het eerst in de geschiedenis worden foto-elektrische lichtcurven van meteoren verkregen: een wereldprimeur in het pre-computer tijdperk. Elektronici binnen de Dutch Meteor Society ontwikkelden en bouwden deze apparatuur zelf. De gegevens werden op banden vastgelegd.
In april 1984 vieren we het vijfjarig bestaan van de Dutch Meteor Society met een bijeenkomst op de Volkssterrenwacht in Bussloo.
Bij de zomeracties rond de Perseïden worden nieuwe waarnemingsstandaarden voor het visueel waarnemen van meteoren geïntroduceerd. Het toen ontwikkelde waarnemingsformulier zou decennia lang gebruikt worden. Ook werd er overgeschakeld op groot formaat gnomonische intekenkaartjes.
1985
Mei 1985: De Dutch Meteor Society presenteert zich aan het grote publiek op de manifestatie ‘Techniek in Vrije Tijd’ in de Jaarbeurs in Utrecht.
Op 12 augustus 1985 wordt het tweede traliespectrum van een heldere vuurbol vanuit Nederland gefotografeerd door leden van de Dutch Meteor Society vanuit de Volkssterrenwacht in Bussloo.
1987
Najaar 1987. De eerste videowaarnemingen van meteoren worden gedaan vanuit het Cyclops observatorium in Oostkapelle. Een standaard video camera wordt achter een beeldversterker geplaatst en de eerste meteoren worden gefilmd.
1988
Het Visueel Handboek van Peter Jenniskens verschijnt. Het zou jarenlang als standaardwerk dienen voor de visuele meteoorwaarnemer en is nog steeds een veel geraadpleegde vraagbaak.
Peter Jenniskens volgt Rudolf Veltman op als visueel coördinator bij de Dutch Meteor Society.
1989
April 1989. De Dutch Meteor Society viert zijn tienjarig bestaan met een lustrumbijeenkomst op de Volssterrenwacht Bussloo.
13 augustus 1989 2.27.40 UT. Tijdens de Perseïdenactie wordt het derde zeer gedetailleerde traliespectrum van een heldere vuurbol vastgelegd vanuit Bussloo.
1990
7 april 1990. In Glanerbrug valt een meteoriet door het dak van een woonhuis. De Dutch Meteor Society in samenwerking met de Leidse sterrenwacht neemt het voortouw in het onderzoek. Vele fragmenten worden geborgen. Het materiaal bevindt zich momenteel in Naturalis in Leiden.
Radiant 12 (1990) nr. 3 pp. 53-55
H. Betlem
Glanerbrug: de vierde Nederlandse meteoriet.
Zoekacties in de weilanden rond de Glanerbrug impact leveren geen nieuwe meteorietfragmenten op. Het is de eerste gelegenheid waarbij een gerichte zoekactie naar meteorieten opgezet en uitgevoerd wordt.
In Augustus 1990 startte een initiatief om jongeren meer bij het meteorenwerk te betrekken en startten de sterrenkampen met leerlingen uit de bovenbouw van het VWO. Hun activiteiten bestonden niet alleen uit waarnemen en uitwerken van de waarnemingen, maar ook meet- en rekenwerk aan gefotografeerde meteoorsporen. De sterrenkampen, gehouden in Varsseveld, vonden plaats tot 2002.
December 1990. Een Geminidenactie die in de geschiedenisboekjes kan. Na jarenlang tegen bewolkte hemels te hebben aangekeken, koos een aantal DMSérs er voor om een grote fotografische actie in het buitenland op te zetten. Onder barre omstandigheden werden drie fotoposten in Zuid Frankrijk opgezet. De actie werd een doorslaand succes. Vele tientallen Geminiden werden simultaan opgenomen en leverden zeer nauwkeurige baanelementen van de Geminidenzwerm op.
1991
December 1991. De Geminidenactie van 1990 kon in eigen land overgedaan worden. Twee zeer heldere nachten rond het Geminidenmaximum en nachten zonder maanlicht leverden wederom vele tientallen nauwkeurige fotografische Geminidenbanen op.
December 1991. Visueel coördinator Peter Jenniskens promoveert aan de RU Leiden en vertrekt naar de Verenigde Staten waar hij leiding gaat geven aan professioneel meteooronderzoek bij NASA-Seti. Peter blijft nauw betrokken bij het wel en wee van de Dutch Meteor Society. De visuele coördinatie wordt overgenomen door Michiel van Vliet.
1992
Op 14 augustus 1992 valt een grote meteorietenregen rond Mbale, Uganda. In samenwerking met het Nationaal Natuurhistorisch Museum -thans Naturalis- en de Leidse Sterrenwacht neem de Dutch Meteor Society het initiatief in het onderzoek. Ter plekke worden metingen gedaan waaruit het traject van het object in de dampkring kon worden bepaald. Fragmenten komen beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek. Verschillende publicaties volgen.
Augustus 1992. Uit modellen wordt een verhoogde activiteit van de Perseïden berekend voor de vroege avonduren van de nacht 11 op 12 augustus 1992. Verschillende teams van de Dutch Meteor Society reizen af naar Zwitserland en Frankrijk om de uitbasrsting visueel en fotografisch waar te nemen. In de vroege avond ziet het Zwitserse team een groot aantal heldere vuurbollen aan de avondhemel.
1993
Waarnemingsexpeditie van de Dutch Meteor Society naar de Provence met het oog op toenemende activiteiten van de Perseïden op de nadering van de moederkomeet P/Swift-Tuttle. Er worden duizenden Perseïden waargenomen.
1994
16 april 1994. DMS organiseert een speciale bijeenkomst op de Volkssterrenwacht Bussloo ter gelegenheid van het 15 jarig bestaan.
29 mei 1994, Er wordt een grote daglichtvuurbol boven de Noordzee waargenomen. Hioewel er geen kans is op het vinden van meteorieten, wordt een groot onderzoek in Noord Holland opgezet teneinde het traject van de vuurbol te achterhalen.
Nature 369 (1994) plaatst een artikel van DMS over de onderzoeken naar de Mbale meteoriet
November 1994. In the USA wordt de terugkeer van de Leonidenregen gemeld met hoge activiteiten. DMS staat in de startblokken voor een reeks succesvolle expedities die in totaal 8 jaar zullen duren.
December 1994. Onder een heldere hemel kunnen vanuit ons land de Geminiden goed worden waargenomen.
1995
In de nacht van 3 op 4 januari kunnen we de Boötiden onder ideale omstandigheden waarnemen: een unikum want de weersomstandigheden begin januari zijn meestal belabberd voor waarnemingen. Nieuwe maan, een gunstig vallend maximum van de zwerm en een kraakheldere vriesnacht zijn de ingrediënten voor een legendarische actie. Duizenden meteoren visueel waargenomen en vele tientallen simultaan gefotografeerd. De actie is mede de basis van een interessante publicatie geworden.
November 1995. Na een jaar van intensieve voorbereidingen, fondsenwerving en planning reist een groot aantal DMS waarnemers af naar Zuid Spanje om de terugkeer van de Leonidenregen waar te nemen. Een grote hoeveelheid apparatuur wordt over de weg vervoerd. Vijf grote fotografische posten leggen tientallen Leoniden simultaan vast. De expeditie 1995 vormde het begin van een reeks succesvolle Leoniden expedities die tot in 2002 zouden duren.
Op 17 november 1995 wordt een Tauride vuurbol van magnitude -15 vanuit drie DMS posten in Zuid Spanje gefotografeerd. Er worden detonaties gehoord en deze zijn door drie videocamera’s op verschillende posten synchroon opgenomen. Het is één van de helderste vuurbollen, ooit door het DMS netwerk meervoudig vastgelegd.
Op 22 November 1995 beleeft de Dutch Meteor Society een historisch moment. De alpha Monocerotiden meteorenzwerm keert terug en wordt opgewacht door vijf volledig met foto en video apparatuur uitgeruste DMS posten in Zuid Spanje. Het is de eerste onregelmatig terugkerende meteorenregen waarvan de terugkeer zeer nauwkeurig voorspeld is aan de hand van modellen. Oud DMS-ers Peter Jenniskens staat met zijn modellen en analyse aan de basis van dit succes en reist -ondanks de scepsis van vakgenomen- vanuit de USA af naar Zuid Spanje om dit evenement mee te maken.
Uit de banen, berekend uit onze foto- en videowaarnemingen, kunnen de modellen bevestigd worden: de alpha Monocerotiden bewegen in een zeer langgerekte baan waarvan delen periodiek door de planeten Jupiter en Saturnus verstoord worden.
1995 is een topjaar voor het visuele waarnemingswerk binnen de Dutch Meteor Society met een totaal van ruim 22000 waargenomen meteoren.
1996
De Dutch Meteor Society presenteert een deel van zijn onderzoek, met name het fotografisch werk aan de terugkeer van de Leoniden in 1995, op de IAU bijeenkomst Asteroids, Comets and Meteors ACM’96 in Versailles.
In augustus 1996 wordt een verhoogde activiteit van de Perseïden verwacht na de terugkeer van de moederkomeet P/Swift-Tuttle. De weersomstandigheden in Nederland leidden tot ‘crash-acties’ naar helder weer met wisselend succes. Eén team legt de uitbarsting met vele vuurbollen vast vanuit in ‘s nachts inderhaast gevonden weiland nabij het Duitse Bad Nenndorf.
Een groep jongeren, verbonden aan de Dutch Meteor Society, presenteert hun waarnemingswerk op het evenement Express yourself in Science in Oxford.
November 1996. Een tweede fotografische expeditie rond de Leoniden mislukt. Drie fotografische teams zoeken met campers tevergeefs naar een plekje met helder weer in Europa maar stranden in een sneeuwstorm nabij de Spaans-Portugese grens. Een visuele crash-actie naar Frankrijk is wél succesvol en noteert waardevolle gegevens van de derde Leonidenuitbarsting op rij.
December 1996. Een helder Geminidenmaximum zonder maanlicht en in het weekend. Vele tientallen Geminiden worden simultaan gefotografeerd in enkele nachten. Na 1990, 1991 en 1995 de vierde fotografisch en visueel zeer succesvolle Geminidenactie.
1997
Versie 3.0 van de meetsoftware Astrorecord voor simultaan gefotografeerde meteoren ziet het levenslicht.
In november 1997 wordt voor de vierde opeenvolgende keer een uitbarsting van de Leoniden verwacht. Het is helaas vrijwel volle maan en het maximum wordt verwacht bij een zonslengte, gunstig voor de westkust van de Verenigde Staten. Op uitnodiging van Peter Jenniskens en met financiële ondersteuning van NASA worden twee camerabatterijen en randapparatuur naar de VS overgevlogen. Er volgt een succesvolle simultaanactie met twee fotoposten in Californië. De DMS opstelling opereeert vanuit Edward Airforce base in de Mohave woestijn. Ondanks de volle maan worden talloze simultaanopnamen van Leoniden verkregen.
1998
Door het toenemende aantal internationale expedities ontstaat de behoefte naar gemakkelijk te transporteren, lichte camerabatterijen die volledige functionaliteit hebben maar gemakkelijk in het vliegtuig kunnen worden meegenomen. De zogenaamde Hazenbatterij wordt ontwikkeld en er wordt een aantal exemplaren van gebouwd.
Sino-Dutch Leonid expedition. Zondermeer één van de hoogtepunten uit de DMS geschiedenis. Voor het vijfde opeenvolgende jaar wordt een uitbarsting van de Leoniden verwacht. Het tijdstip vraagt om een actie in het Verre Oosten. Het wordt China.
In samenwerking met de Leidse sterrenwacht, een aantal commerciële partijen en door een royale subsitie van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen wordt een unieke dubbelexpeditie naar China opgezet. Omdat het tijdstip van een uitbarsting onzeker is en vanwege risicospreiding met het weer worden twee expeditieteams ingezet op een onderlinge afstand van enkele duizenden kilometers. Luchtvracht apparatuur naar Peking, 20 waarnemers naar China, professionele deelname vanuit de Tsjechische Republiek. Twaalf grote camerabatterijen en de nodige videocamera’s met restlichtversterkers gaan mee. De dubbelexpeditie werkt vanuit professionele Chinese observatoria te Xing Long op 80 km van Peking en Deligha, zo’n 2000 km westwaarts. Waarnemers met binnenlandse vlucht, apparatuur met cargo over de weg. Ongeëvenaard hoge organisatie en samenwerking met Chinese teams. Beide expedities een gigantisch succes: ze werden verrast met een uren durende vuurbollenregen vanuit de Leonidenradiant.
De resultaten van deze actie zijn samengebracht met de data van een door Peter Jenniskens opgezette Multi Aircraft Campaign vanaf het Japanse Okinawa in samenwerking met de US Airforce. De vuurbollenregen wordt vanuit een aantal parallel vliegende toestellen simultaan waargenomen.
1999
DMS viert zijn twintigjarig bestaan met een bijeenkomst in Bussloo die in het geheel in het teken staat van de (resultaten van) de Sino-Dutch Leonid expedition in 1998 en de voorbereidingen van een volgende Leonidenexpeditie in november 1999.
De zesde internationale Leoniden expeditie vindt plaats. In 1999 valt het maximum van de Leonidenregen bij een voor Europa gunstige zonslengte. De expeditie wordt opgezet met luchtvracht tot Madrid van waaruit met een aantal campers gunstige waarnemingslocaties in Andalusië gevonden worden. Op een drietal posten worden camerabatterijen ingezet. De Leonidenregen verschijnt conform de berekeningen. Vele honderden Leoniden wordt simultaan vastgelegd en waardevolle visuele gegevens worden verkregen.
DMS waarnemer Klaas Jobse neemt deel aan de tweede Multi Aircraft Campaign die nu vanuit Europa wordt ingezet.
