Vuurbollen

Vuurbollen op 17 en 18 april 2023

Simultaantreffers op all-sky netwerk

17 april 19h32m31s UT

Een vuurbol met absoluite fotometrische magnitude -13 verscheen op 17 april 2023 om 19h32m31s UT boven het Kanaal. De vuurbol werd gefotografeerd door twee statuions van het EN: EN905 Benningbroek en EN909 Twisk.
Het was nog diepe schemering en daardoor is de vuurbol maar op enkele camera’s zichtbaar. Helaas is de afstand tussen de beide stations gering en is de convergentiehoek erg klein. De tolerantie in de berekende radiant is derhalve erg groot.
De vuurbol begon op te lichten op een hoogte van 80 km en doofde uit op 54,8 km, precies halverwege de posten Oostkapelle en Ipswich boven het Kanaal.
De initiele snelheid bedroeg 18,7 +/- 0,13 km/s.

18 april 19h57m UT

Op 18 april 2023 rond 19h57m UT verscheen een zeer heldere en zeer trage vuurbol ten Noorden van ons land, waarschijnlijk boven de Wadden.
Direct na het verschijnen van de vuurbol kwamen de eerste foto’s van het EN netwerk al binnen. De vuurbol is in elk geval gefotografeerd vanuit Winterswijk-Woold EN900, Humain EN901, Terschelling EN903, Benningbroek EN905 en Ermelo EN908. Omdat het in het hele land helder was, zullen ongetwijfeld meer opnamen binnen komen.

De vuurbol van 17 april 19h32m31s UT in een opname van station EN909 Twisk (Marco Verstraaten)

De vuurbol van 18 april 2023 19h57m UT boven de Wadden. Boven: Vanuit Benningbroek (Jos Nijland); onder vanuit Winterswijk-Woold (Hans Betlem)

De Laon vuurbol van 28 februari 2023 om 23:25:14 UT

Vuurbol magnitude -13 verlicht Noord Frankrijk

Op 28 februari 2023 om 23h25m14s UT verlichtte een vuurbol met absolute fotometrische magnitude -13 zuidelijk België en Noord Frankrijk.
De vuurbol werd vastgelegd door negen camera’s van het Europees Netwerk (EN): EN89 Herford, EN900 Winterswijk-Woold, EN901 Humain, EN904 Hoegaarden, EN905 Benningbroek, EN906 Bussloo, EN907 Oostkapelle, EN909 Twisk en EN910 Ieper.

De vuurbol legde in bijna 4 seconden een 108 km lang traject af. Hij begon op te lichten op een hoogte van een 96,5 km zo’n 25 km ten oosten van het Franse stadje Laon en doofde uit op een hoogte van 31 km boven Valenciennes vlak bij de Frans-Belgische grens. De richting van de vuurbol was ruwweg van ZZO naar NNW.

Meteorieten?

Op grond van de nu berekende gegevens lijkt het niet erg waarschijnlijk dat er meteorieten zijn neergekomen in het Frans-Belgische grensgebied. De eindhoogte van de vuurbol was daarvoor te hoog. Daarnaast had de bolide een relatief hoge intreesnelheid van zo’n 29 km/s.

Meer data

Zoals gebruikelijk bij zeer heldere vuurbollen zijn de gegevens gedeeld met Pavel Spurný, Tsjechische Academie van Wetenschappen.
Er zijn geen fotometrische gegevens vastgelegd omdat de vuurbol vanuit Tsjechië gezien pal in de richting van de maan verscheen. Wel zijn er video opnamen vanuit Ondrejov en vanuit Kunzak. De metingen van onze all-sky posten worden gedeeld en gecombineerd met deze video opnamen. Wellicht kan daarmee de eindsnelheid nauwkeuriger bepaald worden.

Bij de fotoreeks van boven naar onder:
EN89 Herford (Jörg Strunk), EN900 Winterswijk-Woold (Hans Betlem), EN904 Hoegaarden (Joost Verheijden) en EN907 Oostkapelle (Klaas Jobse)

De met groen gemarkeerde posten legden de vuurbol van 28 februari 2023 23:25:14 vast.

Het atmosferisch traject van de vuurbol.
(Tsjechische Academie van Wetenschappen)

	Long. (E)	Lat. (N)	hoogte (km)
beginpunt	3,85449 ± 0,00061	49,55093 ± 0,00029	96,84 ± 0,02
eindpunt	3,55487 ± 0,00059	50,30255 ± 0,00030	31,39 ± 0,019

Radiant	RA	DEC
(2000.0)	164,75 ± 0,047	-2,16 ± 0,014
geocentr.	164,51 ± 0,049	-4,35 ± 0,017

Snelheid	begin	gemiddeld	eind (43,9 km)
(km/s)	29,15 ± 0,05	28.96	27,53 ± 0,7

max. magnitude	magn.	hoogte
Mph (max)	-13	94,4 km

Baanelementen (2000.0)
a (AU)	2,23 ± 0,017
e	0,8001 ± 0,0017
q (AU)	0,4465 ± 0,00086
Q (AU)	4,02 ± 0,03
i	10,09 ± 0,02
ω	103,64 ± 0,11
Ω	159,7929 ± 0,000
Periode (j)	3,34 ± 0,04

Berekende baan- en trajectgegevens uit negen opnamen van EN stations. De gemiddelde nauwkeurigheid per meetpunt langs het traject bedraagt ongeveer 70 meter.
(data: Tsjechische Academie van Wetenschappen)

Meteorietval bij Audenhain

Vuurbol op 8 februari 2023 23h12m48s UT

Een heldere vuurbol op 8 februari 2023 om 23h12m48s UT eindigde waarschijnlijk met het neerkomen van kleine meteorieten ten noordoosten van de Duitse stad Leipzig.
De zeer heldere vuurbol bewoog ten noorden het Tsjechisch grondgebied over het oosten van Duitsland. In heel Midden-Europa was op het op dat moment onbewolkt zodat de vuurbol door veel mensen werd waargenomen. Door het late tijdstip in de nacht en het koude weer waren er dit keer echter beduidend minder meldingen dan normaal.
De vuurbol is vastgelegd door in totaal 11 camera’s van het Europees Netwerk: 9 in Tsjechië, één in Duitsland en één in Oostenrijk. De dichtstbijzijnde opnamen zijn afkomstig uit Šindelová in het Ertsgebergte (foto), Růžová u Hřenska en ook van het Duitse station in Tautenburg. Maar zelfs van verder weg gelegen stations werden zeer waardevolle gegevens verkregen.
Omdat de vuurbol diep in de atmosfeer doordrong, heeft waarschijnlijk een klein deel van de oorspronkelijke massa de tocht door de dampkring overleefd.
De oorspronkelijke massa van de meteoroïde was ongeveer 16 kg. Hij begon op te lichten op een hoogte van 81 km ongeveer 20 km ten noorden van Leipzig. De initiële snelheid was slechts 12,5 km/s en het object viel onder een relatief steile hoek van 65,4°. De maximale helderheid was magnitude -11,4. Deze werd bereikt in een felle flare op een hoogte van 36,8 km.
Na nog een aantal opflakkeringen doofde de vuurbol op een hoogte van 26 km uit. Het hele traject van 60,6 km werd in 5,3 seconden afgelegd.
Hoewel het overgrote deel van de oorspronkelijke massa van de meteoroïde in de atmosfeer opbrandde, is het waarschijnlijk dat een aanzienlijk aantal veelal kleine, in de orde van grootte van een gram, maar hooguit tien gram, meteorieten op het aardoppervlak zijn neergekomen. Deze zouden zich nabij het dorp Audenhain en omgeving moeten bevinden.
De vondst van meteorieten, bovendien relatief klein, is onwaarschijnlijk, maar als meteorieten zouden worden gevonden, zouden ze worden opgenomen in de groep meteorieten met een nauwkeurig bepaalde baan. Van de duizenden bekende meteorieten zijn dat er slechts ongeveer 40.
Vóór de botsing met de aarde draaide deze meteoroïde met een diameter van ongeveer 20 cm om de zon in een enigszins excentrische en slechts licht hellende baan, kwam slechts iets dichter bij de zon dan de aarde aan het perihelium en bewoog zich in de zon niet ver voorbij de baan van de planeet Mars in het binnenste deel van de belangrijkste asteroïdengordel. Eén baan om de zon duurde 1,83 jaren. Het deeltje maakte hoogstwaarschijnlijk deel uit van een asteroïde die afkomstig was uit de belangrijkste asteroïdengordel.
Dr. Radmila Brožková van het Tsjechisch Hydrometeorologisch Instituut leverde de gegevens over de hoogtewinden die nodig waren om het strooiveld van de meteorieten te berekenen.
Een kaartje van het strooiveld kan worden gevonden in het oorspronkelijke persbericht.

Bron:

P. Spurný, Persbericht Tsjechische Academie van Wetenschappen, Ondřejov (Tsjechisch)

De vuurbol op 8 februari 2023 om 23h12m48s UT, vastgelegd door de all-sky camera te Šindelová. Canon 6D met Sigma f/3.5-8 mm. De shutter maakte 16 onderbrekingen per seconde.

Ook vanuit Nederland vastgelegd

Station EN905 in Benningbroek legde de meteorietval in Audenhain vast, zeer laag aan de oostelijke horizon. Foto: Jos Nijland

De Impact van Planetoïde SAR2667 -update 23-2-2023 07:00

Op 13 februari, rond 22h UT kregen wij via de Nederlands-Amerikaanse astronoom Peter Jenniskens het bericht binnen, dat een impact van de naar schatting 1 meter grote asteroïde SAR2667 voorzien was rond 3h UT die nacht met een mogelijk impactgebied boven het Kanaal, het Verenigd Koninkrijk, België en Nederland.
In grote delen van Nederland en België was het toen helaas bewolkt. Toch ging er om 22h37m UT een alert uit naar de ENstations van ons netwerk: check het functioneren van de stations en check morgenvroeg zo snel als mogelijk de opnamen.
Rond 22h50m UT werd de prognose verfijnd. Tijd 3hUT ± 5 minuten; positie 49.96N, 0.01 W. Dat is boven het Kanaal vlak voor de Franse kust. Noordwaartse verschuiving naar Nederland of België nog mogelijk.

Om 2h59m20s UT verscheen daadwerkelijk de vuurbol aan de hemel. Uit verschillende foto- en video opnamen kon een nauwkeurig traject van de vuurbol in de dampkring worden gereconstrueerd.

Inmiddels zijn in Noord Frankrijk de eerste meteorietfragmenten gevonden.

Klik hier voor het volledige artikel en de updates.

Foto van Gijs de Reijke vanuit Boxtel.

Eén van de eerste fragmenten, gevonden door team Jenniskens.

De vuurbol van 13 december 2022 16:37:27 UT: géén meteoriet!

De vuurbol van 13 december 16:37:27 UT

Op 13 december om 16:37:27 UT verscheen een zeer heldere meteoor boven België. Vanwege het gunstige tijdstip is de vuurbol door veel mensen gezien. Helaas was de hemel op dat moment op de meeste plaatsen bewolkt, anders was de vuurbol -zeker hoog aan de hemel- spectaculairder geweest.
Zeer kort na de verschijning kwamen er fripon gegevens naar buiten die meteen tot grote consternatie leiden. Enkele dagen later reeds werden grote zoekacties opgezet. Helaas is de nauwkeurigheid van het basismateriaal zodanig, dat dat zoekgebied een ellips van bijna 30 km lang was.
Zeer bewonderenswaardig: tientallen mensen trotseerden de vrieskou op zondag 18 december om ‘de steen’ te zoeken.’ Op woensdag 18 december werd alle verzamelde materiaal naar de Volkssterrenwacht Mira te Grimbergen gebracht. ‘De’ steen zat daar echter niet bij.

Veel publiciteit

Het fenomeen bracht een grote publiciteit teweeg op de landelijke media. De VRT besteedde in het Journaal bijna 10 minuten aan het gebeuren en ook de NOS in Nederland pakte het momentum mee.
Vanuit de Dutch Meteor Society bleef het stil. Zonder data is het lastig om te beoordelen.
Navraag bij verschillende operators van EN stations leverde slechts op: ‘het was bewolkt’, of ‘het was nog vroeg, de camera zou pas tien minuten later in bedrijf komen’.

EN opnamen

Daar kwam zo rond 20 december verandering in, toen -wellicht aangemoedigd door de pers-euforie- sommige operators hun data nog eens (heel) goed gingen bekijken. En zo doken er drie EN opnamen op: EN903 Terschelling, EN901 Humain en EN910 Ieper. De opname van Terschelling zat op de horizon en viel af voor reductie. Van de beide andere posten zijn nauwkeurige calibraties beschikbaar zodat ze ook zonder sterren nauwkeurig volgens de gebruikelijke procedures uitgemeten kunnen worden, beiden met een nauwkeurigheid van 0.04 graden.
Dat is een stuk minder dan bij een traditionele opname met sterren (0.01 á 0.02 graden) maar voldoende om een conclusie te kunnen trekken: meteoriet of meteoniet.
Helaas is er geen snelheidsinformatie: het station 910 te Ieper heeft geen shutter; het spoortje in Humain in de zwaarbewolkte hemel is te kort.
Echter de baanberekeningen zijn overtuigend:

Géén meteorietdropping

De vuurbol begon op te lichten (eerste punt foto Ieper) op een hoogte van 69 km boven het Belgische Dendermonde en doofde uit op een hoogte van 31 km boven Evergem, even ten noordwesten van Gent.
Een eindhoogte van 31 km is te hoog voor een meteorietdropping. In het algemeen wordt hiervoor een waarde tussen de 20 km en 25 km aangehouden. Bovendien toont het beeld van de vuurbol ook niet het kenmerk van een zogenaamde superbolide. Hij was gewoon niet helder genoeg.
navraag bij Pavel Spurný, leverde geen aanvullende data op. De hemel was onbewolkt op de meest westelijke Tsjechische station en een superbolide had daar gefotografeerd moeten zijn.
De kwaliteit van de (handmatige) metingen aan onze opnamen, hoe matig ook, biedt wel hoop. Met EN opnamen is een zoekgebied te berekenen dat minimaal een factor 10 kleiner is.
De gegenereerde publiciteit is echter een mooie boost voor het meteorenwerk geweest.

De vuurbol van 13 december 2022 16:37:22 UT gefotografeerd door station EN910 op de sterrenwacht Astrolab te Ieper-Zillebeke.
Het eindpunt van de vuurbol lag op een hoogte van 31 kilometer boven Evergem nabij Gent. Foto: Franky Dubois.

Zeer heldere vuurbol op 24 november 2022

Helderste vuurbol van 2022 gefotografeerd

Op 24 november 2022 om 6:13:16 UT verscheen een zeer heldere vuurbol aan de inmiddels diepblauwe ochtendhemel.
De vuurbol was slechts 0.6 seconden zichtbaar maar eindigde in een verblindende flare met een fotometrische helderheid van bijna magnitude -15.
De vuurbol werd vastgelegd door drie camera’s van ons all-sky netwerk te weten EN907 in Oostkapelle, EN910 in Ieper en EN911 in Ipswich.
Uit de simultaanberekeningen blijkt dat de meteoor boven het nauw van Calais, zo’n 20 km ten zuiden van Dover zijn eindpunt had.
De radiant lag bij RA 13h10m ; DECL 61.7 gr, net even boven het steeltje van de Grote Beer. Uit de hoge inclinatie en vrij hoge intreesnelheid blijkt, dat we met een stuk kometait materiaal te maken hebben gehad.
Baanelementen van deze vuurbol:
a = 3.84 AU
1/a = 0.261 +/- 0.038
e = 0,743 +/- 0.037
q = 0,98724 +/- 0.00003 AU
omega = 178.31 +/- 0.16
kl. knoop = 240.92088 +/- 0.00003
i = 78.5 +/- 0.55
Deze vuurbol is de 137e die dit jaar meervoudig is gefotografeerd door de cameras van het EN.

EN20221124, vuurbol van magnitude -15 in de diepe schemering, gefotografeerd door EN911 vanuit Ipswich, UK.
Foto Alan Smith

Mogelijke meteorietval UK

Meteorietdropping Cotswolds, UK

Op 23 october 2022 om 19:34:02 UT legde Klaas Jobse vanuit Oostkapelle met all-sky EN907 een zeer heldere vuurbol laag in het westen vast (foto). Er zijn veel meldingen van deze vuurbol vanuit het Verenigd Koninkrijk.
De vuurbol is ook vastgelegd door een groot aantal videocamera’s van het UIK Meteor Network (UKMON). Uit de analyse van deze opnamen blijkt dat mogelijk een paar honderd gram meteoriet ten noordoosten van Cirencester is neergekomen. Het is heel toevallig, dat het berekende punt op minder dan tien kilometer van de plaats is, waar nog niet zo lang geleden de Winchcombe meteoriet neerkwam.
Twee weken van zoeken heeft helaas nog niets opgeleverd. Het zou de vijfde potentiële meteorietdropper van 2022 in het Verenigd Koninkrijk kunnen zijn.
Meer informatie over deze mogelijke meteorietval op de site van het UKMON

Bron: popastro.com

De mogelijke meteorietval vastgelegd door EN907 Oostkapelle.

Vuurbollen simultaan en CAMS geoptimaliseerd

DMS Nieuwsbrief

Een nieuwe medium van communicatie. Nu de frequentie waarmee ons blad Radiant verschijnt, is teruggebracht naar vier edities per jaar, groeit onder onze waarnemers, leden en donateurs de behoefte voor een wat snellere actuele berichtgeving. Radiant blijft uiteraard hét podium voor uitgebreide artikelen en analyses, maar kort nieuws vindt voortaan zijn weg via deze nieuwsbrief. Te denken valt aan de (maand)resultaten van CAMS, bijzondere vuurbollen, het verschijnen van de nieuwe Radiant enz. enz. Geen behoefte? Maak even een reply met als onderwerp ‘stopzetten’ en U ontvangt de Nieuwsbrief niet meer, evenmin de aankondiging van de nieuwe Radiant.

DMS ftp site en DMS Website

Samen met de nieuwsbrief gaan we ook de website weer oppakken. Deze wordt sinds 2003 (!) niet meer onderhouden. Tijd voor een nieuwe start. Als eerste zal een gloednieuwe DMS ftp site gelanceerd worden. Hier kan Radiant gedownload worden evenals vele wetenschappelijke artikelen over meteoren, de DMS databases en ander materiaal dat publiek kan worden vrijgegeven.

Per 1 oktober zijn 91 vuurbollen meervoudig gefotografeerd door de EN stations van ons netwerk. Het overgrote deel hiervan is inmiddels doorgerekend. De resultaten kunnen in het komende nummer van Radiant worden tegemoet gezien.

CAMS resultaten

Een zeer zonnige augustusmaand leverde een record aantal meteoorbanen op. 14807 banen werden berekend. Dat is bijna 50% meer dan in elke andere maand sinds het CAMS project startte in maart 2012.

CAMS netwerk

Recent zijn alle cameravelden op 90 km hoogte weer eens doorgerekend en geplot. Het blijkt dat het met de dekking boven ons land en Vlaanderen wel goed zit. Sommige gebieden worden zelfs door 9 camera’s afgedekt. Overigens is het niet noodzakelijk dat elk gebied wordt afgedekt want CAMS is geen all-sky netwerk. Wel is het zinvol om steeds na te gaan of er geen gebieden door slechts één camera worden bedekt.

Radiant

Het volgende nummer van Radiant verschijnt eind oktober 2022.

All-sky succesnacht In de nacht van 1 op 2 oktober 2022 werden twee zeer heldere vuurbollen elk vanuit vijf plaatsen vastgelegd. De helderste verscheen om 2h08m13s UT en bereikte magnitude -14.5. Meer analyses in het komende nummer van Radiant.

CAMS dekking door 9 van de 13 CAMS stations. Een goede dekking en record resultaten.

1 23