Nieuws - dutch-meteor-society

Radiant 2023-4

Radiant 2023-4 is uit en kan gedownload worden van de
DMS ftp-site.

In dit nummer ondermeer:

• Geslaagde Geminidenactie vanuit Portugal
• Micrometeorieten
• Nieuw meteorenobservatorium ‘Procyon’ in Engelmanshoven

Op 19 april 1979 startte de Dutch Meteor Society uit een initiatief van Hans Betlem en wijlen en Rudolf Veltman.
We zijn inmiddels 45 jaar verder. Vele tientallen publicaties in professionele bladen, waardevolle wetenschappelijke resultaten en tientallen expedities zijn het resultaat van dit initiatief.
In de terugblik zien we grootste fotografische simultaancampagnes in de jaren 80 en 90, een tiental Leonidenexpedities naar alle uithoeken van de wereld, de ontwikkeling van een professioneel all-sky netwerk in een samenwerkingsverband met de Tsjechische academie van wetenschappen, professionele datareductie en honderden visuele campagnes, resulterend in een tweetal kloeke standaardwerken van Peter Jenniskens.
Ons blad Radiant begint aan de 46e jaargang.
De rode draad door dit alles: plezier in alle facetten van het meteorenwerk: van solderen tot waarnemen, van datareductie tot softwareontwikkeling.
Onze actieve club heeft op vele fronten een wereldreputatie opgebouwd.
Tijd om elkaar weer eens te zien. Van elkaar te leren en inspiratie op te doen.

45 jaar DMS. Dat is een feestje waard!
Noteer vast in de agenda:
Op zaterdag 20 april 2024 organiseren we een jubileumbijeenkomst met een feestelijk tintje.
Ons eigen werk zal centraal staan. Er zijn al voldoende toezeggingen met interessante bijdragen om een compleet programma te vullen. Eigen werk: visueel, video, all-sky, techniek: alles komt aan bod.

Maak de agenda leeg op zaterdag 20 april.
Plaats : ons vertrouwde thuisadres, Volkssterrenwacht Bussloo, Busslooselaan 2, Bussloo gem. Voorst.

Na afloop gaan we (voor wie dat wil) gezellig uit eten. Er zal nog lang worden nagepraat.
Het definitieve programma en de exacte invulling van de dag maken we later bekend.
En mocht U nog iets willen vertellen of demonstreren: we maken graag plaats in het programma!

Volkssterrenwacht Bussloo:
Sinds 1979 de vaste stek voor DMS bijeenkomsten.

Perfecte waarnemingsomstandigheden voor de Geminiden in 2023

Lange nachten en geen storend maanlicht

Met nieuwe maan op 13 december is dit jaar ideaal om de Geminiden waar te nemen. Het is de actiefste meteorenzwerm die we kennen met maximale ZHR-waarden rond de 120.
Toch wordt de zwerm niet zo goed waargenomen als de Perseïden in augustus. Dit komt door het vaak slechtere weer in december, maar ook als het helder is wordt het vaak erg koud wat mensen er van weerhoudt om de zwerm waar te nemen.

De nachten in december duren lang en de radiant van de Geminiden staat de hele nacht boven de horizon. De radiant bevind zich vlakbij de ster Castor en is dus makkelijk te vinden aan de hemel. De radiant culmineert rond 1h UT en laat dan de hoogste aantallen Geminiden per uur zien. Opvallend is dat de activiteit van de zwerm al eind november start, langzaam toeneemt tot 12 december om vervolgens sneller in activiteit toe te nemen in de nacht 12/13 december. De ZHR loopt dan al op naar 40 á 50 met soms submaxima die soms flink uit kunnen schieten. Dit levert in de praktijk zo’n 20 a 40 meteoren per uur op onder donkere omstandigheden.

13/14 december 2023

Het maximum van de Geminiden valt altijd ergens tussen λꙨ= 261,5 to λꙨ= 262,4. Dat is 14 December 2023 tussen 03 en 24 UT. Het betekent voor West Europa dat zowel de nachten 13/14 als 14/15 december 2023 mooie activiteit gaan geven. De nacht 13/14 december zal de activiteit flink zijn en gaat toenemen in de loop van de nacht, met wellicht wat submaxima. Neem je waar vanuit de stad dan zullen de aantallen rond radiantculminatie rond de 40 liggen, vanuit een donkere locatie rond de 60-80. De meeste Geminiden zullen deze nacht zwak zijn.

14/15 december 2023

De Geminiden staan er om bekend, dat direct na het maximum vrij snel meer heldere meteoren gaan verschijnen. Dit was vooral in 1996 en 2004 goed waarneembaar waarbij de gemiddelde helderheid van de meteoren met een magnitude toenam. In sommige jaren werden soms in korte tijd veel vuurbollen waargenomen. Zo zagen vijf visuele waarnemers van de Dutch Meteor Society in de nacht van 14/15 december 2007 vanuit Portugal in enkele uren tijd 22 afzonderlijke Geminiden tussen de magnituden -3 en -10. Er zijn meer jaren bekend waarin dit verschijnsel is waargenomen. Dit verschijnsel lijkt niet elk jaar plaats te vinden en is onderwerp van onderzoek in de DMS.

Het is daarom wellicht de moeite om in de avond van de 14^e december zodra het donker is waar te gaan nemen. De aantallen zullen nog niet hoog zijn door de zeer lage radiantstand, maar zullen de Geminiden scherend de dampkring inkomen. Op aarde zien we dan de Geminiden zeer lange sporen trekken aan de sterrenhemel, een prachtig gezicht vooral bij de heldere exemplaren. Vanaf 22 uur zullen naar verwachting de aantallen weer hoog liggen, om later in de nacht snel af te nemen. Aan het einde van de nacht zullen de aantallen gehalveerd zijn.

De nacht 15/16 december zullen de maximale uurfrequenties rond de 10 liggen, de nacht erna zal er amper nog wat te zien zijn.

Opgelet

Wil je de Geminiden waarnemen, zorg dat je warme kledij aanhebt en een slaapzak gebruikt. Onderkoeling is echt een gevaar dat je niet moet onderschatten bij koude temperaturen.

De positie van de Geminiden radiant tussen 5 en 20 december. Tijdens de maximumnachten bevindt de radiant zich vlak bij de ster Castor.

Composietopname van een aantal Geminiden op 15 december 2007 rond 2h vanuit Portugal. (Canon 40D met Canon EF 2.8-15 mm).

Negen planetoïden naar DMS’ers vernoemd

Internationale Astronomische Unie zet DMS’ers in het zonnetje

Maar liefst negen nieuwe naamgevingen van planetoïden zijn toegekend aan DMS’ers die zich jarenlang verdienstelijk hebben gemaakt in het meteorenonderzoek.
Met deze naamgevingen straalt ook een beetje eer af op het werk dat wij gezamelijk doen en dat jaar in jaar uit zijn erkenning krijgt in de wetenschappelijke wereld.
We staan aan de vooravond van de publicatie van het belangrijke tweede standaardwerk van Peter Jenniskens, een publicatie waaraan vele DMS’ers hun aandeel hebben gehad.
Hieronder volgt de letterlijke weergave van de curriculae van de negen DMS’ers die nu ook hun eigen rots hebben:

(38642) Breukers = 2000 NY17
Discovery: 2000-07-05 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Martin Breukers (b. 1961) is a Dutch amateur astronomer and meteor observer who has
coordinated and analyzed results from the CAMS BeNeLux low-light video camera network for
many years.

(38643) Scholten = 2000 NZ19
Discovery: 2000-07-05 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Alex Scholten (b. 1962) is a Dutch amateur astronomer, former chair of the Working Group on
Comets of the Royal Netherlands Association for Meteorology and Astronomy, and is a leading
member of the Dutch Meteor Society. He has published extensively on the visual observation of
meteors and comets.

(38667) de Lignie = 2000 OT56
Discovery: 2000-07-29 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Marc de Lignie (b. 1964) is a Dutch physicist and an amateur astronomer who pioneered
techniques and developed tools for the observation and triangulation of meteors using intensified
and low-light video cameras. He has published results of his observations for many years.

(38823) Nijland = 2000 RN87
Discovery: 2000-09-02 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Jos Nijland (b. 1963) is a Dutch amateur astronomer and leading member of the Dutch Meteor
Society. He has observed meteors visually, operated all-sky and low-light video cameras, and
published his results for many years.

(38827) ter Kuile = 2000 RQ93
Discovery: 2000-09-04 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Casper ter Kuile (b. 1954) is a Dutch amateur astronomer and a leading member of the Dutch
Meteor Society. He organized and participated in photographic meteor observing campaigns, took
part in the data analysis and published results on meteor showers and potential meteorite falls for
many years.
(38828) van ’t Leven = 2000 RQ94
Discovery: 2000-09-04 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Jaap van ’t Leven (b. 1966) is a Dutch amateur meteor astronomer who photographs meteors and
comets. He is a leading member of the Dutch Meteor Society and chairman of the Working Group
on Comets of the Royal Netherlands Association for Meteorology and Astronomy.

(38829) Vandeputte = 2000 RQ96
Discovery: 2000-09-04 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Michel Vandeputte (b. 1977) is a Belgian amateur astronomer who is among the most active visual
observers of meteors in Belgium. He has published extensively on the results from those
observations for many years.

(38830) Biets = 2000 RK99
Discovery: 2000-09-05 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Jean Marie Biets (b. 1959) is a Belgian amateur astronomer. He is one of the most active
photographic observers of meteors in Belgium and has published on the results from those
observations for many years.

(38967) Roberthaas = 2000 TF36
Discovery: 2000-10-06 / LONEOS / Anderson Mesa / 699
Robert Haas (b. 1964) is a Dutch amateur astronomer and leading member of the Dutch Meteor
Society. He has photographed and video-imaged meteors for many years.

Bron:
WGSBN Bulletin, vol. 3 nr. 14 (16 oktober 2023)
Published on behalf of the International Astronomical Union (98-bis Blvd
Arago, F-75014 Paris, France) by the WG Small Bodies Nomenclature.

NB: In het originele curriculum staat ten onrechte vermeld, dat Michel vandePutte een Nederlands
amateurastronoom zou zijn. Uiteraard is Michel Belg en wij laten dit rechtzetten in de officiële stukken.

Als DMS mogen we trots zijn op de gestage stroom resultaten, data, berekeningen en publicaties die we nu 44 jaar afleveren aan de professionele wereld.

Weinig maanlicht rond Orionidenmaximum

Orioniden onder gunstige omstandigheden zichtbaar

Nieuwe maan op zaterdag 14 oktober betekent gunstige omstandigheden voor de Orioniden.
De zwerm heeft zijn maximum op 22 oktober, de maan is dan net voorbij het eerste kwartier en gaat op 21 oktober rond 23 uur onder. De radiant van de Orioniden ligt dan rechts van de ster γ Gemini (Tweelingen) en staat dan laag in het oosten. Overigens is het verloop van de Orioniden activiteit niet zo hoog, tussen 20 en 25 oktober kun je altijd leuke aantallen Orioniden zien tegen de ochtendschemering. Houd er wel rekening mee dat na 22 oktober de maan elke nacht een uur ater ondergaat.
Orioniden zijn in het algemeen zwakke en snelle meteoren. Ze zijn net als de eta Aquariiden in mei, afkomstig van de beroemde komeet 1P/Halley. Dus elke keer als je een Orionide meteoor ziet, zie je in feite een stukje van komeet 1P/Halley verdampen. De wat helderder Orioniden laten vaak nalichtende sporen zien. De zwerm is in de CAMS waarnemingen actief vanaf 25 september tot 15 november.
Echter voor de visuele waarnemer is ze pas duidelijk waarneembaar vanaf begin oktober tot 10 november. Uitgebreid onderzoek laat zien dat de maximale activiteit variëert met ZHR’s tussen de 15 en 30. Het gunstigste moment om Orionide waar te nemen is als de radiant (het schijnbare vluchtpunt) op zijn hoogst staat. Dit is rond 5 uur lokale tijd. Kijk je vanuit een stedelijke locatie verwacht dan tussen de 5 en 10 Orioniden per uur rond dat tijdstip. Vanaf een landelijke locatie zonder stadslicht rond de 15 per uur. Hoe donkerder een waarnemer zit, hoe meer er te zien is.
Lang heeft men gedacht dat de Orioniden een zeer stabiele meteorenzwerm is. Maar in 1993, 1998 en de periode 2006 tot 2010 liet de zwerm indrukwekkende uitbarstingen zien die soms meerdere nachten actief bleven. Die uitbarstingen lieten ook veel heldere Orioniden zien. In 1993 en 1998 werd rond 17/18 oktober activiteit zien, die normaal is rond het maximum (ZHR 25). In 2007 werd zelfs activiteit waargenomen die vergelijkbaar was met een normaal Perseiden maximum. Voor dit jaar worden geen uitbarstingen verwacht rond 22 oktober. Maar gezien de onverwachte gebeurtenissen in 1993 en 1998 is het verstandig om de nacht 17/18 oktober waar te nemen. Want je weet maar nooit!
Naast de Orioniden zijn nog een aantal kleinere zwermpjes actief, zoals de epsilon Geminiden, Leo Minoriden, noordelijke en zuidelijke Tauriden. De sporadische activiteit is ook hoog in oktober.

Radiantpositie van de Orioniden tussen 5 oktober en 5 november. De radiant van het kleine zwermpje de epsilon Geminiden is ook aangegeven op dit kaartje.

Nieuwe Franse meteoriet

Neergekomen op tuintafel

Een zeer heldere bolide werd waargenomen in de nacht van zaterdag 9 september op zondag 10 september om 22:13 UT. Het werd gedetecteerd door 10 camera’s van het FRIPON-netwerk en gerapporteerd door meer dan 300 ooggetuigen op het AMS/IMO/ Vigie-Ciel-platform.
Ook zijn er twee opnamen vann het EN vanuit Wilderen en Humain. Deze opnamen zijn zeer laag aan de horizon (slechts 3 graden hoogte) en laten geen breaks zien. Het uit deze opnamen berekende traject komt goed overeen met het door Fripon berekende waarbij wij tot een hogere eindhoogte komen, omdat het lichtzwakkere laatste deel van het traject door de geringe hoogte boven de horizon niet is vastgelegd.
Het FRIPON/Vigie-Ciel-team verwerkt de opnamen automatisch maar nog vóór de afronding van de berekeningen, op de ochtend van de 12^e september, werd het team gecontacteerd door de lokale astronomie vereniging ‘Pôle des étoiles’ in Nancay. Zij waren benaderd door een inwoner van de gemeente Sauldre en Sologne die vermoedde dat ze meteorieten op haar terrein had gevonden.
Leden van ‘Pôle des étoiles’ stelden vast dat er inderdaad meteorieten waren neergekomen.
De gelukkige vinder wenste anoniem te blijven.
Een fraai fragment van de meteoriet is buiten de handen van meteorite hunters gebleven en is inmiddels overgebracht naar het National Museum of Natural History in Parijs voor verdere analyse.

Noviteit: meteoriet viel op tuintafel!

De meteoriet kwam tijdens de landing neer op een tuintafel. Het geluid hiervan werd vastgelegd door een bewakingscamera!

De teams van FRIPON / Vigie-Ciel en de Pôle des Étoiles de Nançay zijn dank verschuldigd aan de vinder van de meteorieten die hun in staat hebben gesteld het fragment voor de wetenschap en het National Museum of Natural History te behouden.

Bron

https://www.vigie-ciel.org/2023/09/10/bolide-du-10-septembre-00h13/

Op deze site (in het Frans) kan het neerkomen van de meteoriet op de tuintafel beluisterd worden.

De val van de meteoriet op 9 september 2023 in midden Frankrijk, vastgelegd door camera EN901 te Humain.
Foto: Jean Marie Biets

Hetzelfde object, vastgelegd door EN902 te Wilderen.
Foto Jean-Marie Biets.

Samenstelling van de neergekomen fragmenten op 9 september 2023. Foto Vigie-ciel/Fripon.

376895018_787424466723540_5612221724465032298_n

374214042_787424570056863_4785470718558780754_n

376787778_787424620056858_2533113189222035507_n

Foto’s: Pôle des Etoiles, Nancay.

Dag van de Meteoriet

27 oktober 2023: ‘de dag van de meteoriet’ in Diepenveen

Op 27 oktober 1873 valt in de directe omgeving van het dorpje Diepenveen een meteoriet. Ooggetuigen vinden de steen en brengen hem naar de onderwijzer in het dorp. Daarna geraakt de steen lange tijd buiten beeld om in 2012 bij toeval ‘herontdekt’ te worden. De unieke meteoriet is wetenschappelijk onderzocht en wordt bewaard bij Naturalis in Leiden. Het één van de slechts zes bekende Nederlandse meteorieten. Dit jaar is het precies 150 jaar geleden dat de meteoriet gevallen is en de Historische Vereniging Dorp Diepenveen en Omgeving (HVDD) organiseert – samen met de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS) – op vrijdag 27 oktober een feestelijk programma in het Kulturhus in Diepenveen.

De Dag van de Meteoriet

Precies 150 jaar ná de inslag wordt in Diepenveen op vrijdag 27 oktober een feestelijk programma georganiseerd met een aantal evenementen, waaronder de onthulling van een herinneringsmonument en de presentatie van het boek ‘150 jaar meteoriet Diepenveen’. In het Kulturhus in Diepenveen kan het publiek kennisnemen van wat er anderhalve eeuw geleden gebeurde via een aantal lezingen en workshops. Wie waren die ooggetuigen uit 1873? Hoe worden meteorieten gevonden en waaraan kun je ze herkennen? Ook wordt een wandeling georganiseerd naar de omgeving van de vindplaats van de meteoriet waar een informatiebord wordt onthuld. Spectaculair is ook een demonstratie verzorgd met een zogenaamde Meteoriet Impact Simulator, een apparaat dat nabootst hoe een meteorietinslag plaatsvindt en hoe de inslagkrater er uitziet. Voor jong en oud is een bezoek aan het mobiele planetarium een unieke belevenis om kennis te maken met de sterrenhemel.

Avondprogramma met interessante publiekspresentaties

Het programma wordt op de vrijdagavond afgesloten met een aantal publiekspresentaties in het Kulturhus in Diepenveen. Het lezingenprogramma biedt een breed publiek een fraaie inkijk in de wereld van meteoren- en meteorietenonderzoek. De bezoeker reist mee terug in de tijd naar 1873 en hoort welke omzwervingen de Diepenveense meteoriet sindsdien heeft gemaakt. Ook wordt besproken waarom deze meteoriet zo uniek is en welke informatie dit oplevert over de ontstaansgeschiedenis van ons zonnestelsel en van de aarde. En wordt uitgelegd hoe (amateur)astronomen continu de hemel in de gaten houden om een mogelijke meteoriet zo spoedig mogelijk te kunnen vinden.

Op de websites van de HVDD (www.historischeverenigingdiepenveen.nl) en de KNVWS (www.knvws.nl/symposium/) is meer informatie beschikbaar over wat er allemaal op ‘De Dag van de Meteoriet’ te beleven valt. De activiteiten en lezingen zijn gratis bij te wonen. Voor de lezingen in de avond dient men zich aan te melden via één van de genoemde websites (bij voorkeur vóór 15 oktober).

De Diepenveen meteoriet.
Foto: Sebastiaan de Vet (TUDelft/Naturalis).

De grote vuurbol van 31 augustus 2023

Vuurbol door drie EN stations vastgelegd

Op 31 augustus tussen 2:38:49 en 2:38:57 UT trok een zeer heldere vuurbol over Belgisch Limburg.
De vuurbol werd door drie camera’s van het EN vastgelegd. De weersituatie boven de Benelux was op het moment van verschijnen van de vuurbol zeer ongunstig. De meeste EN stations meldden bewolking en zelfs regen.
De vuurbol begon op te lichten op een hoogte van 69,85 km zo’n 30 km ten zuidoosten van Brussel en doofde 7,5 seconden later op een hoogte van 20,0 km uit 10 km ten zuidwesten van Maastricht boven de Nederlands-Belgische grens.
De vuurbol legde in die tijd een traject van 80,64 kilometer af onder een invalshoek van 31 graden met het aardoppervlak.

Zeer helder
De vuurbol vertoonde geen of weinig flares. De maximale fotometrische magnitide lag tussen de -10 en -12. Er heeft niet of nauwelijks fragmentatie opgetreden.
Voor de post te Wilderen verscheen de vuurbol onder ideale omstandigheden en in een ideale postie. De hemel was hier onbewolkt en het gehele vuurboltraject was hoog aan de hemel zichtbaar.
Vanuit Woold gezien trok de vuurbol exact over de volle maan, welke die nacht vanwege publicitaire aandacht veel bekijks had: er was sprake van een blauw supermaan. Dat maakte de opname vanuit Woold moeilijk te bewerken, temeer daar er ook hoge bewolking rondom de maan zichtbaar was.
Het tijdstip of liever het tijdsinterval van verschijnen werd geleverd door de high-speed fotometer van de Tsjechische Academie van Wetenschappen, opgesteld op het Zdenek Ceplecha observatorium te Winterswijjk-Woold.

Geen meteorieten
Uit de berekeningen blijkt, dat er hoogstens een fragment van 200 gram maar waarschijnlijk nog een stuk kleiner, over was bij het uitdoven van de vuurbol. Een groter eindfragment had een lagere eindhoogte dan 29 km opgeleverd.

Radiant en baan
De geometrie van deze vuurbol ten opzichte van de fotografische posten was zeer gunstig; de convergentiehoek tussen de posten Woold en Wilderen bedroeg maar liefst 86 graden.
Station EN902 toonde het gehele spoor en hieruit kon een initiële snelheid van 12,66 +/- 0,06 km/s worden afgeleid.
De radiant lag bij RA = 322,3; DEC 15,9 in het sterrenbeeld Pegasus, ongeveer 5 graden ten noordwesten van de ster ε Pegasi.
Vóór de ontmoeting met de aarde draaide de meteoroïde om de zon in een elliptische baan met een halve lange as van 1,32 AE met een inclinatie van 3,5 graden op de ecliptica. De omloopstijd van het object bedroeg 1,52 jaar.
De initiële massa bedroeg enkele kilogrammen.

Meet- en rekenwerk
Het meetwerk aan de opnamen werd uitgevoerd door de Dutch Meteor Society, de uiteindelijke berekeningen door Pavel Spurný van de Tsjechische Academie van Wetenschappen.

Overzicht van de stations:
Groen: Vuurbol van 31 augustus vastgelegd.
Rood: Bewolkt
Geel: Buiten bedrijf of storing

Het grondtraject van de vuurbol van 31 augustus 2023 over Belgisch Limburg.

De vuurbol van 31 augustus 2023, vastgelegd door station EN902 Wilderen. Foto: Jean-Marie Biets.

Vanuit Winterswijk-Woold gezien trok de vuurbol precies over de maan. Linksonder komt het laatste deel van het traject uit de wolken, die de maan omfloersten.
Foto: Hans Betlem

De vuurbol van 31 augustus 2023, vastgelegd door station EN907 Oostkapelle. Foto: Klaas Jobse

Perseïde vuurbol en nalichtend spoor boven Frankrijk

Een weergaloos mooie Perseïde vuurbol

In de nacht van 15 op 16 augustus 2023 verscheen er een zeer heldere Perseïde vuurbol boven Frankrijk. DMS waarnemer Koen Miskotte was getuige, legde de vuurbol vast én het nalichtend spoor gedurende meer dan 45 minuten.
Een uitgebreid waarnemingsverslag in Radiant 2023-3, te verschijnen eind september 2023.
Een stukje uit deze verslagen…

Voor deze nacht werd geopteerd voor een actie tussen 23:15 en 03: 15 UT. Waarneemmaatje Michel vandePutte zou iets later startten.
Ik schrik wakker van een vallende wekker, zo rond 22:15 UT. Hmm, nog maar even proberen te slapen… maar ik ben klaar wakker. Nou ja, dan maar naar buiten! Ik kijk eerst even bij de all sky camera: die blijkt het weer eens niet te doen. Na wat opstart problemen lukt het eindelijk. Dan de aandacht verleggen naar de Sony Alpha A7sII met de Sigma 20 mm F 1.4 lens. Het plan was om het fraaie vakantiehuis erop te zetten met een mooie sterrenhemel erboven. Echter, de Melkweg was ook mooi in het zuiden en besloot ik om eerst 30 minuten dit te fotograferen. Om 22:30 start de camera. De all-sky wordt nog even gecheckt en die doet het. Vervolgens de spullen halen om visueel waar te nemen.
Het is 22:47 UT als ik start, dit is ruim 25 minuten eerder dan gepland. Om 22:49:58 UT (timing van Fripon station Marseille) verschijnt één van de fraaiste Perseïden die ik ooit gezien heb: met minimale helderheid van magnitude -8 beweegt deze meteoor door Cygnus naar iets links van het “wolkje” van Scutum! Wow: what a beast en kijk eens naar het heldere nalichtende spoor (magnitude +1). Tot mijn verbazing blijft een deel van het spoor makkelijk zichtbaar.
Om 22:54 UT is het spoor nog altijd zo helder als de Andromeda nevel, om 22:57 UT wordt het wat zwakker, om 22:58 UT moet je echt goed kijken om het te zien en om 22:59 is het niet meer zichtbaar met het blote oog.
Daarmee bleef het nalichtende spoor dik 9 minuten zichtbaar! Het is sinds de Leoniden van 2001 dat ik zulke langdurige nalichtende sporen heb gezien.
Echter, meteen na de vuurbol maakte ik mij wel zorgen om de all sky camera. Ik hoorde kort na de vuurbol een klik. Dit zou de dichtslaande sluiter kunnen zijn, maar ook een opengaande sluiter! Gelukkig besefte ik ook meteen dat de vuurbol ook in het cameraveld van de Sony Alpha was verschenen. Inderdaad, na de waarneemnacht bleek dat de all sky camera dicht zat tijdens de vuurbol: 22:49:57 camera dicht, vuurbol om 22:49:58, camera open 22:50:00 UT… Wel is het nalichtend spoor een aantal opnamen te volgen. De opname van de Sony Alpha is van grote schoonheid, de vuurbol staat er grotendeels op met een fraaie Melkweg. Met het nalichtende spoor in gedachten heb ik de camera langer laten lopen dan gepland. Tot 23:34 UT, daarna is ze op het huis gericht. Dit was nog te vroeg, want het nalichtend spoor is tot die laatste opname nog net te zien. Dat betekent, dat het nalichtend spoor fotografisch 45 minuten te volgen is op de opnamen!
Wat een manier om je waarneemsessie te startten, WOW! Als die klok niet gevallen was, was de actie rond 23:15 UT gestart en was de vuurbol niet gefotografeerd en niet visueel gezien! Murphy rules maar nu toch even niet….

Bekijk de ontwikkeling van het nalichtend spoor in meer dan 80 opnamen:

Animated gif nalichtend spoor

Eerste impressies Perseïden 2023

Perseïden actief met mogelijk nog een naverbrander…

Tot de nacht 10/11 augustus voerden bewolking en regen de regie. Voorafgaand aan deze nacht hebben we maar weinig waarnemingen kunnen verzamelen.
De nacht 10/11 augustus was vrijwel overal glashelder en heeft veel data opgeleverd.
De nacht 11/12 augustus is vrijwel geheel ten onder gegaan in bewolking en (veel) regen.
De maximumnacht 12/13 augustus gaf een wisselend beeld: aanvankelijk waren er uitgebreide en dikke cirrusvelden; later op de nacht klaarde het in de BeNeLux wat meer op en zijn wat visuele waarnemingen gedaan en veel CAMS data verzameld.

Frankrijk

Waarnemers Koen Miskotte en Michel VandePutte rapporteren vanuit Frankrijk: ‘Overdag wat heiïg en cirrus, maar ’s avonds lost alles op. Geen Provencaalse tophemel (grensmagnitude 6,7 á 6,8) maar met een 6,6 en veel contrast absoluut niet te klagen.
De nacht van 11 op 12 augustus gaf gedurende anderhalf uur forse activiteit. Daarvoor en erna was het een stuk rustiger. Een drietal vuurbollen van -4, -5 en -6.
De nacht van 12 op 13 augustus een lange sessie gedaan. Wisselende activiteit van matig tot fors. Ook nu weer een paar fraaie vuurbollen van -4, -4, -6 en -7.’

Nederland

Carl Johannink en team meldt veel cirrus en daarom recreatief waarnemen. Om 2:20:16 werd de flare van een zeer heldere vuurbol waargenomen.
Hans Betlem telde in een uur tijd tussen 1:30 en 2:30 UT een dertigtal Perseïden onder matige omstandigheden met veel cirrusbewolking. De vuurbol van 2:20:16 verscheen vrijwel in het Zenit en liet een nalichtend spoor van 7 seconden na. De vuurbol werd geschat op -5 á -6. Hij is vastgelegd door de all-sky EN900 te Winterswijk Woold en is minimaal simultaan opgenomen met EN902 Wilderen. Het tijdstip werd bepaald met de high-speed fotometer EN301 te Winterswijk-Woold.

CAMS

Voorlopige resultaten van de nacht 10/11 augustus: meer dan 800 banen vastgelegd. Radiantplot zie figuur.
De nacht 12/13 augustus gaf veel bewolking maar gelukkig cirrus waardoor veel heldere meteoren toch vastgelegd konden worden. Op de ochtend van de 13^e augustus konden al 160 banen worden berekend uit de summiere beschikbare data.

De show is nog niet over!

De International Meteor Organization (IMO) neldt, dat gedurende de nacht 13/14 augustus nog een behoorlijke meteorenactiviteit verwacht mag worden.

Volgens Jérémie Vaubaillon (Paris Observatory) is het mogelijk, dat de aarde een stofspoor, uitgestoten door komeet 109P/Swift-Tulle in het jaar 68 voor Christus doorkruist op 14 augustus tussen 1h en 2h45m UT. Het is onduidelijk wat er verwacht mag worden maar blijf paraat en mis niets!

Nacht 13/14 augustus 2023

Visuele waarnemers in Nederland (Carl Johannink en Hans Betlem) en in Frankrijk (Koen Miskotte en Michel VandePutte) melden geen noemenswaardige verhoging van de activiteit van de Perseïden in het tijdsinterval van de doorgang door de 68 BC stofpassage.
Op de radiografiek en ook het IMO video netwerk geeft een piekje tussen 2h en 3h UT met een ZHR van 80 á 90 terwijl die normaal 50 á 60 is.
Impressie vanuit Frankrijk: wisselende activiteit mety veel zwakke meteoren.|Wel aardig wat vuurbollen: 3 á 4 vuurbollen tussen de -3 (1x) en -6 á -7 (3x) in de laatste uurtjes.

Vuurbollen

Het EN netwerk legde de nodige Perseïde vuurbollen vast. Vanuit Humain (EN901) werden 12 vuurbollen vastgelegd; vanuit Wilderen (EN902) 11.
De helderste verscheen op 14 december rond 1:00:57 en is te bewonderen als catch of the day. De vuurbol is minimaal simultaan gefotografeerd met post EN902 te Wilderen.

CAMS

Per 14 augustus einde dag data van 66 camera’s beschikbaar. 1450 Perseïdenbanen konden worden berekend.
Zie de figuren voor de berekende radiantposities van de Perseïden die nacht.

Compilatie van 118 Perseïden boven Dwingeloo in de nacht van 12 op 13 augustus 2023, gemaakt met een GlobalMeteorNetwork camera door Tammo Jan Dijkema. Bron: CAMS BeNeLux.

Radiantposities met zeer prominent de Perseïdenradiant in de nacht van 10 op 11 augustus 2023 uit CAMS data. Bron: CAMS BeNeLux.

Mogelijke doorkruising van de aarde van een stofspoor, uitgestoten in 68 voor Christus in de nacht 13/14 augustus 2023.
Bron: IMO

Radiantposities in de nacht 13/14 augustus 2023 uit CAMS data.
Bron: CAMS BeNeLux.

Perseïdenradiant (detail) in de nacht 13/14 augustus 2023, bepaald uit CAMS data.
Bron: CAMS BeNeLux.

1 2 345 6 7

Radiant 2023-4

2024 : DMS 45 jaar

Jubileum bijeenkomst: 45 jaar DMS
20 april 2024, Bussloo