Meteorenzwerm - dutch-meteor-society

Boötiden lieten zich zien!

Vuurbol boven de Noordzee

In de eerste dagen van het jaar vragen de Boötiden, in het verleden ook wel Quadrantiden genoemd, onze aandacht.
Slechts zelden laat deze zwerm zich in volle glorie waarnemen. Met een kortdurend maximum op 3 of 4 januari is de kans op een langdurig heldere periode nét tijdens het maximum in onze streken gering.
Toch deden de Boötiden van zich spreken in de eerste dagen van 2025. Zo legde het CAMS netwerk een groot aantal Boötiden vanuit meerdere posten vast. Daaruit kon een fraaie radiantplot worden afgeleid. De Boötiden zijn als zwerm duidelijk herkenbaar.

Vuurbol

Op 3 januari 2025 om 20:27:26 UT verscheen een zeer helder exemplaar van deze zwerm boven de Noordzee. De weersomstandigheden in Nederland en België waren op dat moment zeer wisselend maar tussen de buien door konden maar liefst zes posten van het Europees Netwerk de vuurbol vastleggen: EN901 Humain, EN902 Engelmanshoven, EN903 Terschelling, EN905 Benningbroek, EN907 Oostkapelle en EN908 Ermelo. Voor de dichtstbijzijnde posten, Terschelling en Benningbroek, vormde de vuurbol een fraaie verschijning aan de hemel.
Voor de verste post, Humain, lag het beginpunt op een afstand van meer dan 400 kilometer.
De oplichthoogte was 96,5 km en de uitdoofhoogte 65,3 km. Het 127 km lange traject werd in ruim 3 seconden afgelegd.
Voor wie toevallig buiten liep en in de juiste richting keek, vormde deze vuurbol een mooi spektakel, door sommigen wellicht voor verlaat nieuwjaarsvuurwerk aangezien.

Projectie van het traject van de vuurbol van 3 januari 2025 20:27:26 UT op het zeeoppervlak. De groen gemarkeerde posten hebben de vuurbol vastgelegd.

Radiantplot van de Bootiden in de nacht van 2 op 3 januari 2025, gebaseerd op CAMS data. De radiantpositie van de Boötiden is duidelijk herkenbaar.
Data CAMS BeNeLux / Carl Johannink.

De Boötide vuurbol van 3 januari 2025 20:27:26 UT vastgelegd door all-sky station EN905 in Benningbroek (foto: Jos Nijland)

Dezelfde vuurbol, gefotografeerd op station EN908 te Ermelo. Foto: Koen Miskotte

Tussen de wolken door, gefotografeerd vanaf Terschelling, station EN903. Foto: Marco Verstraaten.

Videonetwerken ontdekken nieuwe meteorenzwerm

nu Capricoriniden zichtbaar tijdens de Perseïden periode

Peter Jenniskens, SETI Institute en NASA Ames Research Center, meldt de ontdekking van een nieuwe bevestigde meteorenzwerm met langzame meteoren met een radiant in de buurt van de ster nu Cap tijdens de zichtbaarheidsperiode van de Perseïden in 2024.
De radiant bevond zich net onder die van de alfa-Capricorniden zwerm in de periode van 10 tot 15 augustus.
Deze meteorenzwerm werd voor het eerst gedetecteerd met videowaarnemingen op 3 augustus 2024 en voor het laatst op 16 augustus 2024. De activiteit van de zwerm omspant de zonslengte-periode 131,3 tot 143,5 graden en is gecentreerd op 139,05 graden (equinox J2000.0).
62 leden van de nieuwe zwerm werden simultaan vastgelegd door CAMS New Zealand (gecoördineerd door J. Baggaley, University of Canterbury; en J. Scott, University of Otago), 24 door CAMS Australia (H. Devillepoix, Curtin University; en D. Rollinson), 19 door CAMS BeNeLux (C. Johannink en M. Breukers), 11 door LO-CAMS in Arizona (N. Moskovitz, Lowell Observatory), 6 door CAMS Namibië (T. Hanke, E. Fahl, en R.van Wyk, HESS Collaboration), 3 door CAMS Chili (S. Heathcote, NOIRLAB en Cerro Tololo; en E. Jehin, Universiteit van Luik), 3 door het UAEAstronomical Camera Network (M. Odeh, International Astronomical Center), één door CAMS Arkansas (L. Juneau) en één door CAMS California (J. Albers, B. Grigsby, E. Egland en T. Beck).
De meest productieve van deze netwerken nemen ook deel aan het Global Meteor Network. De simultaan vastgelegde meteoren waren meestal zwak, variërend van absolute magnitude (genormeerd op een afstand van 100 km) van -0,8 tot +3,9 met een gemiddelde van magnitude +2,0.
De meteoren verschenen vanuit een geocentrische radiant gecentreerd op RA = 306,65 +/- 0,14 graden, Decl. = -11,38 +/- 0,09 graden (equinox J2000.0), met een geocentrische snelheid 18,34 +/- 0,08 km/s. De radiantdrift bedraagt +0,40 graden/dag in RA en +0,26
graden/dag in declinatie.
De overeenkomstige eclipticale coördinaten zijn l = 166,74 +/- 0,18 graden, b = +7,62 +/- 0,07 graden.
De gemiddelde baanelementen van de nieuwe zwerm zijn:
a = 2,94 +/- 0,03 AE, q = 0,749 +/- 0,002 AE, e = 0,745 +/- 0,003, i = 4,17 +/- 0,04 graden, periheliumlengte = 247,0 +/- 0,3 graden en de lengte van de klimmende knoop = 139,1 +/- 0,3 graden met een periheliumlengte Pi = 26,4 +/- 1,2 graden.
De baanelementen wijzigden tijdens de zichtbaarheid van de zwerm met een snelheid van +0,006AU/dag in q, +0,03 graden/dag in i en -0,89 graden/dag in periheliumlengte.
De zwerm kan veroorzaakt zijn door recente komeetactiviteit of meteoroïden die gevangen zitten in de 5:2 resonantiebaan met de planeet Jupiter.
Bron: CBET Telegram

De radiant van de nieuwe meteorenzwerm is duidelijk herkenbaar tussen de radianten van de Perseïden en de alfa Capricorniden.

Uitbarsting Perseïden 2024!

Perseïden 2024 geven spectaculaire show nacht vóór het reguliere maximum!

De ervaren visuele waarnemer Paul Jones uit Florida meldt een spectaculaire uitbarsting van de Perseïden, hoogstwaarschijnlijk gerelateerd aan een oud stofspoor.
Het illustreert hoe belangrijk het is om ook buiten de maximumnachten van de grote zwermen alert te zijn.
Hier zijn bevindingen:

‘Afgelopen ochtend (12 augustus) leken de Perseïden op hol te zijn geslagen en vertoonden een verbazingwekkende en adembenemende show. Het waren niet alleen de aantallen meteoren, maar ook de helderheid en majestueus voorkomen van de individuele meteoren die het zo bijzonder maakten.
Ik heb in het verleden meer Perseïden per uur gezien maar nog nooit heb ik zoveel mooie, heldere en kleurrijke meteoren gezien als deze morgen. Steeds leek het of elke individuele meteoor helderder en kleurrijker was dan zijn voorganger!
De cijfers van mijn waarneemsessie doen nauwelijks recht aan het spektakel:
Locatie: CR 204 langs de weg, elf mijl ten noorden van Palm Coast, NE Florida. Hemelcondities: 95% helder met een grensmagnitude van ongeveer 6,5. Kijkrichting: Zuidwest (donkerste richting).

Uurtellingen (12 augustus)

05:30 – 06:30 UT: 24 Perseïden, 3 Zuidelijke delta Aquariden, 1 Noordelijke delta Aquaride, 1 kappa Cygnide en 7 sporadische meteoren, een totaal van delta’s, 1 Noorddelta, 1 Kappa Cygnid, 7 sporadisch voor in totaal 36 meteoren.
6:30 – 7:30 UT: 42 Perseïden, 3 Zuidelijke delta Aquariden, 2 Noordelijke delta Aquariden, 1 Anthelion, 1 Eridanide en 9 sporadische meteoren. In totaal 58 meteoren.
7:30 – 8:30 UT: 54 Perseïden, 2 Zuidelijke delta Aquariden, 1 noordelijke delta Aquaride, 1 Eridanide en 9 sporadische meteoren voor in totaal 67 meteoren.
8:30 – 9:30 UT: 75 Perseïden, 3 Zuidelijke delta Aquariden, 2 Noordelijke delta Aquariden, 2 Eridaniden, 1 anthelium en 12 sporadische meteoren voor in totaal 95 meteoren.
9:30 – 10:00 UT (terloops): 9 Perseïden.
In totaal zijn er 256 meteoren waargenomen waarvan 204 Perseïden!

Nalichtende sporen

138 van de 204 Perseïden lieten nalichtende sporen zien.

Heldere Perseïden

-6(1), -5(2), -4(5), -3 (7), -2(16), -1 (24): 55 van de 204 Perseïden hadden een negatieve magnitude!
De -6 om 2:27 uur was de topper maar er waren zoveel anderen die ook verbazingwekkend helder waren. In een paar gevallen vertoonden de Perseïden drie of vier opeenvolgende meteoren met een negatieve magnitude! Heldere Perseïden knalden overal aan de hemel in elke richting van horizon tot horizon over 360 graden! In één woord – onvergetelijk!’

Er lijkt wel wat bijzonders geweest te zijn in de US. Vaubaillon voorspelde wat oude stofspoor passages vanaf 12 aug 4h UT. Inderdaad zag deze betrouwbare meteoren veteraan vanaf dat moment een mooie activiteit. Het bijzondere was echter dat 25% van de Perseïden magn. -1 tot -6 was. Dat is veel en is in overeenstemming met de theorie van oude stofsporen.

In Radiant, Journal of the Dutch Meteor Society, zal in een later stadium een analyse van de Perseïden 2024 verschijnen.

Perseïden 2024 goed waargenomen

Heldere nachten rond Perseïdenmaximum

De beide maximumnachten van de jaarlijkse Perseïdenzwerm liggen weer achter ons. We mogen terugzien op een uitzonderlijke situatie: twee compleet onbewolkte nachten 11/12 en 12/13 augustus en voor een groot deel van het land ook nog eens een onbewolkte 10/11 augustus.
Vooral de nacht van 11 op 12 augustus was kristalhelder met op het platteland een grensmagnitude van 6,3. De daarop volgende nacht was een stuk heiiger maar met een grensmagnitude rond de 6,0 nog prima te doen.

Perseïden 2024 : een normale show

Uit de binnengekomen berichten blijkt wel, dat de Perseïden enthousiast zijn waargenomen. Vooral de vooruitgeschoven DMS post in Zuid Frankrijk kon profiteren van loeiheldere nachten.
De eerste indruk is, dat de Perseïden een normale terugkeer vertoonden, wellicht zelfs iets onderpresteerden.
Opvallend was het ontbreken van echte vuurbollen. In de nacht van 11 op 12 augustus werd nog een helder exemplaar (-4) vastgelegd door vijf stations van het Europees Netwerk (23:23:11 UT) maar verder bleef het magertjes. In de nacht van 12 op 13 augustus scoorden de all-sky toestellen zelfs geen enkele simultaanopnamen. Die nacht werden wel wat meer heldere meteoren gezien, zo -2 en -3, maar die zijn geen materiaal voor het all-sky netwerk

CAMS

Meer dan 100 CAMS toestellen waren actief en in de nacht van 11 op 12 augustus werden dan ook meer dan 16000 meteoren vastgelegd. De analyse van dit materiaal zal nog wel enige tijd duren. De gegevens van de nacht 12/13 augustus worden op het moment dat deze nieuwsbrief wordt samengesteld nog volop verzameld.

Publiciteit

Als gebruikelijk gaan de Perseïden gepaard met veel publiciteit. Onze website kreeg een record aantal van 125 verschillende bezoekers op één dag te verwerken. Mogelijk is dit een reactie op een artikel in de Telegraaf van zaterdag 11 augustus waarin aandacht voor de Dutch Meteor Society en ons all-sky netwerk.

Radiant

Het verkregen materiaal nodigt uit voor een uitgebreide analyse die op een later moment in Radiant zal verschijnen.
Het komende 2024-3 nummer van Radiant zal vooral in het teken staan van de verslagen, belevenissen en anekdotes van eenieder die de Perseïden heeft waargenomen.

De Perseïden 2024 vertoonden weinig grote klappers. Deze kleine vuurbol van magnitude -4 verscheen op 11 augustus om 23:23:11 UT en werd door meerdere all-sky stations vastgelegd. Foto: EN900 Winterswijk-Woold

Dezelfde Perseïde vuurbol, vastgelegd door all-sky toestel EN906 vanaf de Volkssterrenwacht Bussloo. Foto: Jaap van ‘t Leven

Van deze vuurbol werd een gedetailleerde lichtcurve vastgelegd door de high-speed fotometer van de Tsjechische Academie van Wetenschappen te Winterswijk-Woold

De Perseïden komen weer!

Perseïdennachten zonder maanlicht!

Het maximum van de jaarlijkse Perseïdenzwerm valt dit jaar overdag op 12 augustus 2024 tussen 09 en 21 uur UT (11 en 23 uur MEZT). De vroege ochtenden van 12, 13 en misschien ook 14 augustus zijn dan het meest geschikt om uit te kijken naar leden van deze mooie meteorenzwerm.
De maan is op 12 augustus in haar eerste kwartier. Dat betekent, dat vóór middernacht deze storende lichtbron onder de horizon is verdwenen. De meeste Perseïden worden gezien als de radiant op zijn hoogst staat. Dat is in het laatste uur voor de aanvang van de ochtendschemering.
Op zowel 12 als 13 augustus zullen tegen de ochtend de hoogste aantallen meteoren te zien zijn, waarbij op 13 augustus wellicht iets helderder Perseïden zichtbaar zullen zijn.

Zoek een donkere omgeving

Onder goede omstandigheden ver buiten stedelijke omgeving, kun je dan tot 60 á 70 meteoren per uur tellen. In gebieden met veel lichtvervuiling zal dat al gauw een factor 2 tot 6 minder zijn. Zorg ook voor een vrij uitzicht want als je gezichtsveld voor 50% geblokkeerd wordt door bebouwing, zul je ook 50% minder meteoren zien. En je zult zien dat nét die ene vuurbol achter je huis verscheen…. Tenslotte zijn je ogen ook belangrijk, jongeren zien meer meteoren dan ouderen. Zij hebben in het donker grotere pupillen, tot wel 7 mm, terwijl ouderen het met zo’n 4 mm moeten doen.

Verrassingen niet uitgesloten

Soms trekt de aarde door dichtere delen in de Perseïdenzwerm. Dat gebeurt als de aarde door stofsporen van het moederlichaam komeet 109P Swift-Tuttle trekt. Volgens Jeremy Vaubaillon (2) trekt de aarde op 12 augustus tussen 04 en 11 UT door vijf oude stofsporen van 109P. Deze zijn bijna allemaal ouder dan 1300 jaar. Het is niet duidelijk hoeveel extra activiteit deze oude stofsporen zal opleveren. Verder is er een mogelijkheid voor een filament passage. Dat is een verdichting in de Perseïdenzwerm. Deze zou kunnen plaatsvinden op 12 augustus rond 8 UT volgens Peter Jenniskens. Helaas vallen de verwachte tijdstippen voor beide fenomenen voor Europa overdag.

In 2018, 2019 (enkel met de radio waarneemmethode), 2021 en 2023 werden er onverwachte oplevingen van de Perseïdenactiviteit gezien vanuit Europa en Amerika.
In 2018 lag de ZHR rond de 85 (normaal is 40), in 2021 werd een spectaculaire show gezien vanuit Noord Amerika met een ZHR van 220 en in 2023 bedroeg de ZHR 130. Het loont daarom ook de moeite om ook in de nacht 13/14 augustus uit te kijken naar Perseïden. Misschien krijgen we nog een aardige verrassing te zien!

Door de draaiing van de aarde verschuift de radiant van de Perseïden langzaam van west naar oost. Half juli bevindt deze zich onder de W van het sterrenbeeld Cassiopea; rond 5 augustus ligt deze nabij de dubbele sterrenhoop h en chi Perseï en eind augustus loopt deze het sterrenbeeld Camelopardalis (Giraffe) binnen.

Compositiefoto gemaakt door Peter van Leuteren in de nacht van 12 op 13 augustus 2013 vanuit het Provencaalse Revest du Bion. Op de voorgrond is een aantal meteorenwaarnemers van de DMS actief. Camera: Canon EOS 40D met een Canon EF 15 mm F2,8 fisheye-lens.

Lyriden 2024. CAMS succesvol

527 Lyridenbanen vastgelegd

Na een lange periode met bewolkt weer konden de CAMS systemen honderden Lyriden vastleggen, toen zich brede opklaringen voordeden tijdens de nachten van maximale Lyridenactiviteit.
In de nacht van 21 op 22 april 2024 waren 119 camera’s actief (gegevens per 23-4-2024) en deze legden 2113 meteoren vast.
Hieruit konden 113 Lyridenbanen worden berekend.
In de nacht van 22 op 23 april 2024 waren 80 camera’s actief (gegevens per 23-4-2024) en deze legden 1195 meteoren vast. Hieruit konden 195 Lyridenbanen worden berekend.
Aks gebruikelijk werd in de pers weer breed uitgemeten over de ‘sterrenregen’ en werden wel 20 vallende sterren per uur beloofd.
Helaas is dat aantal alleen haalbaar op een donkere plaats zonder storende verlichting, zonder maanlicht en bij een kraakheldere hemel.
Onder de condities uit de nachten 21 tot 23 april 2024 met veel sluierbewolking en een vrijwel volle maan zou een visuele waarnemer maximaal zo’n 3 tot 5 Lyriden per uur gezien hebben.
Het all-sky netwerk legde één Lyride vuurbol simultaan vast tussen de posten EN910 Ieper en EN908 Ermelo op 22 april om 2h35m55s UT.

Berekende Lyriden radiant uit CAMS data nacht 21/22-4 2024.
(voorlopige data)

Berekende Lyriden radiant uit CAMS data nacht 22/23-4 2024.
(voorlopige data)

Perfecte waarnemingsomstandigheden voor de Geminiden in 2023

Lange nachten en geen storend maanlicht

Met nieuwe maan op 13 december is dit jaar ideaal om de Geminiden waar te nemen. Het is de actiefste meteorenzwerm die we kennen met maximale ZHR-waarden rond de 120.
Toch wordt de zwerm niet zo goed waargenomen als de Perseïden in augustus. Dit komt door het vaak slechtere weer in december, maar ook als het helder is wordt het vaak erg koud wat mensen er van weerhoudt om de zwerm waar te nemen.

De nachten in december duren lang en de radiant van de Geminiden staat de hele nacht boven de horizon. De radiant bevind zich vlakbij de ster Castor en is dus makkelijk te vinden aan de hemel. De radiant culmineert rond 1h UT en laat dan de hoogste aantallen Geminiden per uur zien. Opvallend is dat de activiteit van de zwerm al eind november start, langzaam toeneemt tot 12 december om vervolgens sneller in activiteit toe te nemen in de nacht 12/13 december. De ZHR loopt dan al op naar 40 á 50 met soms submaxima die soms flink uit kunnen schieten. Dit levert in de praktijk zo’n 20 a 40 meteoren per uur op onder donkere omstandigheden.

13/14 december 2023

Het maximum van de Geminiden valt altijd ergens tussen λꙨ= 261,5 to λꙨ= 262,4. Dat is 14 December 2023 tussen 03 en 24 UT. Het betekent voor West Europa dat zowel de nachten 13/14 als 14/15 december 2023 mooie activiteit gaan geven. De nacht 13/14 december zal de activiteit flink zijn en gaat toenemen in de loop van de nacht, met wellicht wat submaxima. Neem je waar vanuit de stad dan zullen de aantallen rond radiantculminatie rond de 40 liggen, vanuit een donkere locatie rond de 60-80. De meeste Geminiden zullen deze nacht zwak zijn.

14/15 december 2023

De Geminiden staan er om bekend, dat direct na het maximum vrij snel meer heldere meteoren gaan verschijnen. Dit was vooral in 1996 en 2004 goed waarneembaar waarbij de gemiddelde helderheid van de meteoren met een magnitude toenam. In sommige jaren werden soms in korte tijd veel vuurbollen waargenomen. Zo zagen vijf visuele waarnemers van de Dutch Meteor Society in de nacht van 14/15 december 2007 vanuit Portugal in enkele uren tijd 22 afzonderlijke Geminiden tussen de magnituden -3 en -10. Er zijn meer jaren bekend waarin dit verschijnsel is waargenomen. Dit verschijnsel lijkt niet elk jaar plaats te vinden en is onderwerp van onderzoek in de DMS.

Het is daarom wellicht de moeite om in de avond van de 14^e december zodra het donker is waar te gaan nemen. De aantallen zullen nog niet hoog zijn door de zeer lage radiantstand, maar zullen de Geminiden scherend de dampkring inkomen. Op aarde zien we dan de Geminiden zeer lange sporen trekken aan de sterrenhemel, een prachtig gezicht vooral bij de heldere exemplaren. Vanaf 22 uur zullen naar verwachting de aantallen weer hoog liggen, om later in de nacht snel af te nemen. Aan het einde van de nacht zullen de aantallen gehalveerd zijn.

De nacht 15/16 december zullen de maximale uurfrequenties rond de 10 liggen, de nacht erna zal er amper nog wat te zien zijn.

Opgelet

Wil je de Geminiden waarnemen, zorg dat je warme kledij aanhebt en een slaapzak gebruikt. Onderkoeling is echt een gevaar dat je niet moet onderschatten bij koude temperaturen.

De positie van de Geminiden radiant tussen 5 en 20 december. Tijdens de maximumnachten bevindt de radiant zich vlak bij de ster Castor.

Composietopname van een aantal Geminiden op 15 december 2007 rond 2h vanuit Portugal. (Canon 40D met Canon EF 2.8-15 mm).

Weinig maanlicht rond Orionidenmaximum

Orioniden onder gunstige omstandigheden zichtbaar

Nieuwe maan op zaterdag 14 oktober betekent gunstige omstandigheden voor de Orioniden.
De zwerm heeft zijn maximum op 22 oktober, de maan is dan net voorbij het eerste kwartier en gaat op 21 oktober rond 23 uur onder. De radiant van de Orioniden ligt dan rechts van de ster γ Gemini (Tweelingen) en staat dan laag in het oosten. Overigens is het verloop van de Orioniden activiteit niet zo hoog, tussen 20 en 25 oktober kun je altijd leuke aantallen Orioniden zien tegen de ochtendschemering. Houd er wel rekening mee dat na 22 oktober de maan elke nacht een uur ater ondergaat.
Orioniden zijn in het algemeen zwakke en snelle meteoren. Ze zijn net als de eta Aquariiden in mei, afkomstig van de beroemde komeet 1P/Halley. Dus elke keer als je een Orionide meteoor ziet, zie je in feite een stukje van komeet 1P/Halley verdampen. De wat helderder Orioniden laten vaak nalichtende sporen zien. De zwerm is in de CAMS waarnemingen actief vanaf 25 september tot 15 november.
Echter voor de visuele waarnemer is ze pas duidelijk waarneembaar vanaf begin oktober tot 10 november. Uitgebreid onderzoek laat zien dat de maximale activiteit variëert met ZHR’s tussen de 15 en 30. Het gunstigste moment om Orionide waar te nemen is als de radiant (het schijnbare vluchtpunt) op zijn hoogst staat. Dit is rond 5 uur lokale tijd. Kijk je vanuit een stedelijke locatie verwacht dan tussen de 5 en 10 Orioniden per uur rond dat tijdstip. Vanaf een landelijke locatie zonder stadslicht rond de 15 per uur. Hoe donkerder een waarnemer zit, hoe meer er te zien is.
Lang heeft men gedacht dat de Orioniden een zeer stabiele meteorenzwerm is. Maar in 1993, 1998 en de periode 2006 tot 2010 liet de zwerm indrukwekkende uitbarstingen zien die soms meerdere nachten actief bleven. Die uitbarstingen lieten ook veel heldere Orioniden zien. In 1993 en 1998 werd rond 17/18 oktober activiteit zien, die normaal is rond het maximum (ZHR 25). In 2007 werd zelfs activiteit waargenomen die vergelijkbaar was met een normaal Perseiden maximum. Voor dit jaar worden geen uitbarstingen verwacht rond 22 oktober. Maar gezien de onverwachte gebeurtenissen in 1993 en 1998 is het verstandig om de nacht 17/18 oktober waar te nemen. Want je weet maar nooit!
Naast de Orioniden zijn nog een aantal kleinere zwermpjes actief, zoals de epsilon Geminiden, Leo Minoriden, noordelijke en zuidelijke Tauriden. De sporadische activiteit is ook hoog in oktober.

Radiantpositie van de Orioniden tussen 5 oktober en 5 november. De radiant van het kleine zwermpje de epsilon Geminiden is ook aangegeven op dit kaartje.

Eerste impressies Perseïden 2023

Perseïden actief met mogelijk nog een naverbrander…

Tot de nacht 10/11 augustus voerden bewolking en regen de regie. Voorafgaand aan deze nacht hebben we maar weinig waarnemingen kunnen verzamelen.
De nacht 10/11 augustus was vrijwel overal glashelder en heeft veel data opgeleverd.
De nacht 11/12 augustus is vrijwel geheel ten onder gegaan in bewolking en (veel) regen.
De maximumnacht 12/13 augustus gaf een wisselend beeld: aanvankelijk waren er uitgebreide en dikke cirrusvelden; later op de nacht klaarde het in de BeNeLux wat meer op en zijn wat visuele waarnemingen gedaan en veel CAMS data verzameld.

Frankrijk

Waarnemers Koen Miskotte en Michel VandePutte rapporteren vanuit Frankrijk: ‘Overdag wat heiïg en cirrus, maar ’s avonds lost alles op. Geen Provencaalse tophemel (grensmagnitude 6,7 á 6,8) maar met een 6,6 en veel contrast absoluut niet te klagen.
De nacht van 11 op 12 augustus gaf gedurende anderhalf uur forse activiteit. Daarvoor en erna was het een stuk rustiger. Een drietal vuurbollen van -4, -5 en -6.
De nacht van 12 op 13 augustus een lange sessie gedaan. Wisselende activiteit van matig tot fors. Ook nu weer een paar fraaie vuurbollen van -4, -4, -6 en -7.’

Nederland

Carl Johannink en team meldt veel cirrus en daarom recreatief waarnemen. Om 2:20:16 werd de flare van een zeer heldere vuurbol waargenomen.
Hans Betlem telde in een uur tijd tussen 1:30 en 2:30 UT een dertigtal Perseïden onder matige omstandigheden met veel cirrusbewolking. De vuurbol van 2:20:16 verscheen vrijwel in het Zenit en liet een nalichtend spoor van 7 seconden na. De vuurbol werd geschat op -5 á -6. Hij is vastgelegd door de all-sky EN900 te Winterswijk Woold en is minimaal simultaan opgenomen met EN902 Wilderen. Het tijdstip werd bepaald met de high-speed fotometer EN301 te Winterswijk-Woold.

CAMS

Voorlopige resultaten van de nacht 10/11 augustus: meer dan 800 banen vastgelegd. Radiantplot zie figuur.
De nacht 12/13 augustus gaf veel bewolking maar gelukkig cirrus waardoor veel heldere meteoren toch vastgelegd konden worden. Op de ochtend van de 13^e augustus konden al 160 banen worden berekend uit de summiere beschikbare data.

De show is nog niet over!

De International Meteor Organization (IMO) neldt, dat gedurende de nacht 13/14 augustus nog een behoorlijke meteorenactiviteit verwacht mag worden.

Volgens Jérémie Vaubaillon (Paris Observatory) is het mogelijk, dat de aarde een stofspoor, uitgestoten door komeet 109P/Swift-Tulle in het jaar 68 voor Christus doorkruist op 14 augustus tussen 1h en 2h45m UT. Het is onduidelijk wat er verwacht mag worden maar blijf paraat en mis niets!

Nacht 13/14 augustus 2023

Visuele waarnemers in Nederland (Carl Johannink en Hans Betlem) en in Frankrijk (Koen Miskotte en Michel VandePutte) melden geen noemenswaardige verhoging van de activiteit van de Perseïden in het tijdsinterval van de doorgang door de 68 BC stofpassage.
Op de radiografiek en ook het IMO video netwerk geeft een piekje tussen 2h en 3h UT met een ZHR van 80 á 90 terwijl die normaal 50 á 60 is.
Impressie vanuit Frankrijk: wisselende activiteit mety veel zwakke meteoren.|Wel aardig wat vuurbollen: 3 á 4 vuurbollen tussen de -3 (1x) en -6 á -7 (3x) in de laatste uurtjes.

Vuurbollen

Het EN netwerk legde de nodige Perseïde vuurbollen vast. Vanuit Humain (EN901) werden 12 vuurbollen vastgelegd; vanuit Wilderen (EN902) 11.
De helderste verscheen op 14 december rond 1:00:57 en is te bewonderen als catch of the day. De vuurbol is minimaal simultaan gefotografeerd met post EN902 te Wilderen.

CAMS

Per 14 augustus einde dag data van 66 camera’s beschikbaar. 1450 Perseïdenbanen konden worden berekend.
Zie de figuren voor de berekende radiantposities van de Perseïden die nacht.

Compilatie van 118 Perseïden boven Dwingeloo in de nacht van 12 op 13 augustus 2023, gemaakt met een GlobalMeteorNetwork camera door Tammo Jan Dijkema. Bron: CAMS BeNeLux.

Radiantposities met zeer prominent de Perseïdenradiant in de nacht van 10 op 11 augustus 2023 uit CAMS data. Bron: CAMS BeNeLux.

Mogelijke doorkruising van de aarde van een stofspoor, uitgestoten in 68 voor Christus in de nacht 13/14 augustus 2023.
Bron: IMO

Radiantposities in de nacht 13/14 augustus 2023 uit CAMS data.
Bron: CAMS BeNeLux.

Perseïdenradiant (detail) in de nacht 13/14 augustus 2023, bepaald uit CAMS data.
Bron: CAMS BeNeLux.

Zomerzwermen dienen zich aan!

Meteorenactiviteit neemt snel toe!

De waarnemers die dagelijks de data van hun CAMS camera’s analyseren hebben het al gemerkt en langzamerhand zullen ook de visuele waarnemers het weer gaan zien: de meteorenactiviteit neemt weer snel toe.
Het zijn niet meer alleen de (lage) sporadische frequenties, maar nu beginnen ook de eerste zomerzwermen weer duidelijk zichtbaar te worden in de CAMS data.
We zien op de plot van radianten rechts de eerste Perseïden verschijnen.
Linksonder zien we activiteit van de Capricorniden.
Aan de linkerkant zien we nabij RA=355 en DE=12 activiteit van het zwermpje Juli Pegasiden [#175 JPE]. Radiant en snelheid van de Juli Pegasiden komen overeen met de grote komeet van 1771 (C/1771 A1) als ook met komeet C/1979 Y1 Bradfield.
Het loont dus de moeite weer eens een nachtje buiten te gaan zitten!

Referentie
Holman & P. Jenniskens,
Discovery of the Upsilon Andromedids (UAN, IAU #507),
WGN 41 [2], p.43-47

Radiantplot van meteoren, vastgelegd met CAMS in de nacht van 17 op 18 juli 2023. Clustering van radianten begint zichtbaar te worden.